Hợp đồng gia công quy định rõ bên giao và bên nhận gia công. Doanh nghiệp cần hiểu rõ quyền, nghĩa vụ của mỗi bên để tránh rủi ro pháp lý.
Hợp đồng gia công là cơ sở pháp lý quan trọng xác định quyền và nghĩa vụ giữa bên giao và bên nhận trong hoạt động sản xuất. Việc xác định đúng vai trò của từng bên không chỉ giúp tránh tranh chấp mà còn đảm bảo tuân thủ quy định gia công theo Luật Thương mại 2005. Bài viết này hướng dẫn chi tiết cách phân biệt, xác định và hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ gia công của các bên.
1. Gia công là gì và quy định về hợp đồng gia công
1.1. Khái niệm và bản chất của gia công
Theo Điều 178 Luật Thương mại 2005, gia công trong thương mại là hoạt động mà bên nhận gia công sử dụng một phần hoặc toàn bộ nguyên liệu, vật liệu của bên đặt gia công để thực hiện một hoặc nhiều công đoạn sản xuất theo yêu cầu, nhằm nhận thù lao.
Như vậy, hợp đồng gia công là thỏa thuận dân sự – thương mại giữa hai bên về việc thực hiện sản xuất theo tiêu chuẩn, quy cách, số lượng, thời gian giao nhận và phương thức thanh toán cụ thể.
Bản chất của gia công là trao đổi quyền sản xuất và sở hữu tạm thời, trong đó bên đặt giữ quyền sở hữu nguyên liệu, còn bên nhận chịu trách nhiệm về quá trình sản xuất, bảo đảm chất lượng thành phẩm theo yêu cầu đã thỏa thuận.
1.2. Quy định gia công theo Luật Thương mại
Theo Điều 180 Luật Thương mại 2005, mọi loại hàng hóa đều có thể được gia công, trừ hàng hóa thuộc danh mục cấm kinh doanh, cấm xuất khẩu hoặc cấm nhập khẩu.
Trong trường hợp gia công cho thương nhân nước ngoài, hàng hóa thuộc diện hạn chế có thể được phép gia công nếu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.
Ngoài ra, hợp đồng gia công phải được lập bằng văn bản, bao gồm các nội dung chính:
- Tên, địa chỉ của các bên.
- Tên, số lượng, tiêu chuẩn, quy cách hàng hóa.
- Giá gia công, thời hạn giao hàng, phương thức thanh toán.
- Quy định về cung cấp, sử dụng và bảo quản nguyên liệu.
- Trách nhiệm và quyền lợi của mỗi bên.
Việc tuân thủ đúng các quy định gia công không chỉ đảm bảo tính pháp lý của hợp đồng mà còn giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro về thuế, hải quan và quyền sở hữu.
2. Cách xác định bên giao – bên nhận trong hợp đồng gia công
2.1. Xác định bên giao (bên đặt gia công)
Theo quy định, bên giao hay còn gọi là bên đặt gia công là tổ chức, cá nhân có nhu cầu sản xuất hàng hóa theo yêu cầu riêng, nhưng không trực tiếp thực hiện công đoạn sản xuất. Bên giao có thể là doanh nghiệp trong nước hoặc thương nhân nước ngoài. Họ cung cấp nguyên liệu, vật liệu, máy móc hoặc chuyển tiền để mua nguyên liệu cho sản xuất.
Trong hợp đồng gia công, bên giao thường là chủ sở hữu hợp pháp của nguyên vật liệu và sản phẩm sau khi hoàn thành.
Đặc điểm nhận diện:
- Có quyền định đoạt tiêu chuẩn, chất lượng, mẫu mã sản phẩm.
- Có quyền nhận lại toàn bộ hàng hóa, vật tư sau khi thanh lý hợp đồng.
- Có thể cử người đại diện kiểm tra quá trình sản xuất.
2.2. Xác định bên nhận gia công
Ngược lại, bên nhận gia công là đơn vị trực tiếp thực hiện sản xuất, sử dụng một phần hoặc toàn bộ nguyên liệu của bên giao để tạo ra thành phẩm. Theo Điều 182 Luật Thương mại 2005, bên nhận có thể cung ứng thêm một phần nguyên liệu nếu được thỏa thuận.
Dấu hiệu nhận diện của bên nhận gia công gồm:
- Có cơ sở sản xuất, máy móc hoặc nhân công trực tiếp thực hiện công việc.
- Có trách nhiệm đảm bảo chất lượng, tiến độ giao hàng.
- Được nhận thù lao gia công và các chi phí hợp lý khác theo hợp đồng.
Trong nhiều trường hợp, đặc biệt với doanh nghiệp logistics hoặc xuất nhập khẩu, bên nhận gia công còn chịu trách nhiệm khai báo hải quan, xử lý chứng từ và tuân thủ quy trình xuất nhập khẩu đối với hàng hóa tạm nhập – tái xuất.
2.3. Lưu ý khi xác định tư cách pháp lý trong hợp đồng gia công
Một hợp đồng gia công chỉ có giá trị pháp lý khi cả hai bên đều có tư cách pháp nhân rõ ràng, năng lực hành vi dân sự đầy đủ và quyền ký kết hợp đồng thương mại.
Với trường hợp thương nhân nước ngoài, việc ký hợp đồng cần tuân thủ quy định tại Luật Quản lý Ngoại thương 2017 và các nghị định hướng dẫn liên quan đến hoạt động gia công xuất nhập khẩu.
Ngoài ra, doanh nghiệp nên quy định rõ trách nhiệm về thuế, chất lượng sản phẩm và sở hữu trí tuệ trong hợp đồng. Đây là căn cứ quan trọng để xác định bên nào chịu trách nhiệm khi xảy ra tranh chấp.

3. Quyền lợi và nghĩa vụ gia công của các bên trong hợp đồng gia công
3.1. Quyền và nghĩa vụ của bên giao gia công
Theo Điều 181 Luật Thương mại 2005, bên giao có các quyền lợi và nghĩa vụ gia công như sau:
- Giao nguyên liệu, vật liệu hoặc tiền mua nguyên liệu đúng số lượng, chất lượng, giá cả và thời hạn thỏa thuận.
- Nhận lại sản phẩm gia công, máy móc, thiết bị, vật tư, phế liệu sau khi thanh lý hợp đồng, trừ khi có thỏa thuận khác.
- Bán, tiêu hủy, tặng sản phẩm tại chỗ theo quy định pháp luật.
- Cử người giám sát việc gia công, hướng dẫn kỹ thuật và kiểm tra chất lượng sản phẩm.
- Chịu trách nhiệm về quyền sở hữu trí tuệ của nguyên liệu, vật liệu và hàng hóa gia công.
Bên giao giữ vai trò chủ thể điều phối, đảm bảo tính hợp pháp của hàng hóa, đồng thời phải chịu trách nhiệm khi sản phẩm vi phạm quy định về nhãn hiệu hoặc bản quyền.
3.2. Quyền và nghĩa vụ của bên nhận gia công
Căn cứ Điều 182 Luật Thương mại 2005, bên nhận có quyền và nghĩa vụ cụ thể như sau:
- Cung ứng một phần hoặc toàn bộ nguyên liệu, vật liệu nếu được thỏa thuận.
- Nhận thù lao và các chi phí hợp lý khác theo hợp đồng.
- Thực hiện đúng quy trình sản xuất, đảm bảo chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Được miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, nguyên liệu tạm nhập khẩu phục vụ sản xuất theo hợp đồng gia công.
- Chịu trách nhiệm pháp lý nếu hàng hóa gia công thuộc diện cấm kinh doanh, cấm xuất nhập khẩu mà không có giấy phép.
Bên nhận đóng vai trò người thực hiện trực tiếp trong chuỗi sản xuất. Họ phải đảm bảo mọi quy trình tuân thủ đúng quy định và hợp đồng, đồng thời chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm đầu ra.
3.3. Mối quan hệ pháp lý giữa hai bên
Trong hợp đồng gia công, quyền lợi và nghĩa vụ gia công của hai bên được xác lập trên nguyên tắc bình đẳng, thỏa thuận và tuân thủ pháp luật. Mọi tranh chấp phát sinh sẽ được giải quyết theo hợp đồng hoặc bằng biện pháp trọng tài thương mại, tòa án.
Đặc biệt, khi hợp tác với thương nhân nước ngoài, hai bên nên lập phụ lục hợp đồng quy định cụ thể về:
- Quy trình thanh toán quốc tế.
- Quy định về sở hữu sản phẩm sau sản xuất.
- Cách xử lý hàng dư thừa, phế liệu và hàng không đạt tiêu chuẩn.
Việc quy định rõ ràng giúp đảm bảo minh bạch trong giao dịch, giảm rủi ro vi phạm hải quan hoặc thuế.

4. Lê Nguyễn Transport & Logistics – Phòng xuất nhập khẩu thuê ngoài trọn gói, tối ưu chi phí và quy trình
Nếu doanh nghiệp bạn chưa có bộ phận xuất nhập khẩu riêng, hoặc muốn tối ưu nguồn lực, thuê ngoài là giải pháp hiệu quả. Lê Nguyễn Transport & Logistics với hơn 10 năm kinh nghiệm chính là đối tác đáng tin cậy để bạn giao phó toàn bộ thủ tục xuất nhập khẩu – từ A đến Z.
Chúng tôi cung cấp dịch vụ XNK thuê ngoài trọn gói, bao gồm:
- Làm việc trực tiếp với nhà cung cấp nước ngoài: theo dõi tiến độ sản xuất và yêu cầu chứng từ chính xác.
- Kiểm tra chứng từ và đàm phán điều kiện giao hàng: tối ưu Incoterms và phương thức thanh toán quốc tế như T/T, L/C.
- Xây dựng giải pháp vận chuyển: lựa chọn tuyến đường, phương tiện và hãng vận tải hợp lý, giao nhanh và tiết kiệm.
- Thực hiện thủ tục hải quan: kê khai chính xác, xử lý hồ sơ nhanh, đảm bảo thông quan trơn tru, không phát sinh chi phí ẩn.
- Giao hàng tận kho: doanh nghiệp chỉ cần kiểm đếm và đưa vào sử dụng, không phải xử lý thêm giấy tờ.
Với kinh nghiệm dày dặn, Lê Nguyễn cam kết xử lý linh hoạt mọi tình huống phát sinh trong quá trình nhập khẩu. Chi phí dịch vụ luôn rõ ràng, minh bạch, không phụ phí bất ngờ.
Chúng tôi bảo hành quy trình, đồng thời hỗ trợ nếu có rủi ro trong vận chuyển hoặc thông quan. Lê Nguyễn không chỉ là một đơn vị giao nhận, mà còn là đối tác phòng XNK chiến lược đồng hành cùng doanh nghiệp trên mọi chặng đường phát triển.
Việc xác định rõ bên giao – bên nhận trong hợp đồng gia công là bước nền tảng để đảm bảo tính hợp pháp của giao dịch thương mại. Doanh nghiệp cần hiểu rõ quy định gia công, phân định rõ trách nhiệm và quyền lợi của từng bên để tránh rủi ro pháp lý.
Khi hợp đồng gia công được soạn thảo đúng luật và thực hiện nghiêm túc, hoạt động gia công thương mại sẽ trở thành công cụ hiệu quả giúp doanh nghiệp mở rộng sản xuất, tăng tính cạnh tranh và hội nhập quốc tế.
> Xem thêm:
4 Tiêu Chuẩn Kiểm Xưởng Để Đạt Điều Kiện Gia Công – Doanh Nghiệp Cần Biết
Phân biệt hàng gia công và sản xuất xuất khẩu: 4 điểm khác biệt quan trọng bạn cần biết
Dịch Vụ Hải Quan Hàng Gia Công: 4 Điều Doanh Nghiệp Cần Biết Trước Khi Giao Phó
Liên hệ ngay để được tư vấn
📍 Địa chỉ: 131/6, Đường số 8, Linh Xuân, Thủ Đức, Tp HCM
🌐 Website: lenguyentst.com.vn
📞 Hotline/Zalo: 0961296889
📧 Email: marketing@lenguyentst.com.vn
Dịch vụ Khai báo Hải Quan tại Lê Nguyễn Transport & Logistics
Lê Nguyễn Transport & Logistics cam kết mang đến dịch vụ khai báo hải quan chuyên nghiệp cho tất cả các loại hình vận tải, bao gồm đường hàng không, đường biển và đường bộ. Chúng tôi giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, rút ngắn thời gian thông quan và đảm bảo hàng hóa được xử lý nhanh chóng, an toàn.
Với đội ngũ chuyên viên giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc về quy định hải quan và xuất nhập khẩu, chúng tôi không chỉ hỗ trợ khai báo chính xác mà còn tư vấn tận tình, giúp khách hàng hạn chế rủi ro, tránh phát sinh chi phí không mong muốn. Chúng tôi luôn đồng hành cùng doanh nghiệp trong từng bước của quy trình xuất nhập khẩu, đảm bảo hàng hóa được thông quan thuận lợi nhất và mang lại giá trị tối ưu cho khách hàng.

